Kamer, neem regie en stimuleer innovatie in zorg-ICT!
Position Paper t.b.v. Algemeen Overleg Medisch specialistische zorg / Ziekenhuiszorg & Technische Briefing Gespecificeerde Toestemming 31 oktober 2018
Geachte leden van de Vaste Kamercommissie van VWS,
Op veel plekken wordt gevraagd om regie om ICT-problemen in de zorg aan te pakken. In een NOS-artikel stelden verschillende zorgkoepels dat de uitwisseling van medische gegevens echt niet meer per fax kan, en dat er onnodige bureaucratie ontstaat als systemen niet goed op elkaar aansluiten. Sommige Kamerfracties hebben reeds gevraagd om regierol van het ministerie hierin. Echter, de Kamer kan ook zelf aangeven hoe die regie eruit moet zien. Echter, de Kamer kan ook zelf de regie nemen. Niet voor niets heeft het parlement consequent opgeroepen om werk te maken van decentrale oplossingen, bijvoorbeeld in de motie Teunissen c.s. (1), de motie Bredenoord c.s.(2) en de unaniem gesteunde motie Arissen-Van Kooten c.s.(3) Nu zijn het vooral de zorgverzekeraars die met hun financiering bepalen hoe er uitgewisseld moet worden.
Als het gaat om de ‘hoe’-vraag is het belangrijk om te weten dat privacy en efficiëntie absoluut samen (kunnen) gaan in ICT. Naast een uitholling van het medisch beroepsgeheim hebben juist systemen die niet werken volgens privacy-by-design en datalekken vermeerderde bureaucratie tot gevolg. Voor een digitaliseringsslag is het onverstandig om alle pijlen te richten op onveilige systemen die gegevens op voorhand voor grote groepen zorgverleners beschikbaar maken. Juist systemen met een decentraal autorisatiemodel sluiten naadloos aan op patientjourneys, en op de reguliere werkprocessen van zorgverleners. Handige uitwisseling uitgaande van privacy-by-design en met oog voor bruikbaarheid en praktisch nut in dagelijkse situaties is prima mogelijk. Bestaande processen zoals doorverwijzingen en receptenverkeer zijn een prima basis om gegevens op een slimme manier digitaal over te dragen.
Omdat decentrale systemen een flexibel netwerk bouwen met alle zorgverleners waarmee de patiënt daadwerkelijk in aanraking komt, kan veel bureaucratie voorkomen worden. Zo werkt het model van de Whitebox met specifieke toestemming, waarmee veel moeilijkheden met het programma Gespecificeerde Toestemming voorkomen worden.
Het verkrijgen van toestemming van de patiënt voor digitale uitwisseling is altijd de eerste stap, en daarvoor heb je een keuzemogelijkheid nodig waar patiënten zich veilig bij voelen. Als patiënten en artsen zich niet veilig voelen bij ICT, gaan ze er geen gebruik van maken. Dan blijven uitzonderingen bestaan, wat het werk niet makkelijker maakt. Creëer daarom ruimte voor een infrastructuur die niet centraal wordt beheerd, maar waar patiënt en arts zelf de regie hebben over wie bij medische gegevens kan.
Zorg dus dat Nederland voorop gaat lopen met innovatieve zorg-ICT om de papierwinkel aan te pakken. Dit vereist waakzaamheid vanuit de Kamer voor innovatieremmende maatregelen en vendor lock-ins. Standaardisatie kan in positieve zin gaan om het afstemmen van de “taal” waarin gegevens worden uitgewisseld tussen zorginstellingen. Ook is het bevorderlijk om regie vanuit de overheid te vragen zodat innoveerders met hun systeem makkelijk (maar veilig) kunnen koppelen met de systemen van gevestigde ICT-leveranciers, zonder dat hier slecht beargumenteerde prijskaartjes aan hangen. Wat innovatie dwarsboomt en alleen monopolisering zal veroorzaken, is het verplichten van één infrastructuur. Ook per toepassingsgebied is een vrije markt onontbeerlijk voor innovatie, om eilanden tussen verschillende toepassingsgebieden te voorkomen. Om obstakels in digitale communicatie op te lossen kan de Kamer het ministerie, en de zorgverzekeraars vragen om privacybeschermende ICT-oplossingen aan te grijpen die niet gelimiteerd zijn door de motie-Tan c.s.(4) Geef daarom de regering de opdracht om er op toe te zien dat er in de uitvoering van de passages over ICT-zorginfrastructuur in de verschillende hoofdlijnenakkoorden altijd ruimte is voor verschillende infrastructuren die elkaar kunnen aanvullen.
Over Whitebox Systems
Whitebox Systems maakt privacybeschermende communicatiesystemen voor de zorg. In onze visie kunnen het snel en efficiënt beschikbaar maken van informatie en een goede bescherming van patiëntgegevens uitstekend samengaan. Meer informatie vindt u op www.whiteboxsystems.nl.
Als u vragen heeft staan we u graag te woord en kunt u contact opnemen met Guido van ’t Noordende (guido@whiteboxsystems) of Laura Vermeulen (laura@whiteboxsystems.nl). Telefonisch kunt u ons bereiken op 020-7370720.
(1) https://www.eerstekamer.nl/motie/gewijzigde_motie_teunissen_pvdd_c/document/f=/vk8vjnmx3snl.pdf
(2) https://www.eerstekamer.nl/motie/gewijzigde_motie_bredenoord_d66_c_2/document/f=/vk81fjw4qyxh.pdf
(4) https://www.eerstekamer.nl/motie/motie_tan_pvda_c_s_over_het